“Heb jij ervaring met post-covid?” kwam de vraag over de telefoon. Nee, die heb ik niet. Maar ik durf het samen wel aan te gaan, te zoeken naar wat mogelijk is. En na een paar weken starten we onze gezamenlijke zoektocht. Best spannend, maar ik ben vooral nieuwsgierig.
Klachten
Mijn cliënte heeft veel bekende post-covid klachten: vermoeidheid, overgevoelig voor licht en geluid, somberheid, slaapproblemen, kortademigheid. Kortom, alles is teveel en niets is meer leuk. Haar autonome zenuwstelsel is volledig overprikkeld. En dat is te zien: mijn cliënte zit voorover en in elkaar. Zichzelf beschermend tegen prikkels, en het is moeilijk om rechtop te zitten.
Ontregeling autonome zenuwstelsel
Als ik wat info over post-covid vind, lees ik over de ontregeling van het autonome zenuwstelsel en twee veel voorkomende uitingsvormen: PEM (ziek na inspanning) en POTS (hoge hartslag bij opstaan). Ik begrijp dat het autonome zenuwstelsel gemakkelijk “aan” gaat en moeilijk “uit”. Je systeem is dus de hele tijd aan het werk. En dat kost veel energie, naar mijn idee. Hoe fijn zou het zijn als we die energie zouden kunnen besparen?
Wat kan wel?
Voor ons is het duidelijk dat we niet nog meer prikkels moeten toevoegen. En als je over grenzen gaat, volgt meteen de hoge hartslag en mogelijk later thuis nog een flinke terugslag. Dus dat moeten we ook voorkomen: NIET over de grenzen gaan. Mijn cliënte kreeg het advies om heftige emoties uit de weg te gaan, maar dat durf ik samen met haar wel te gaan onderzoeken. En zo ontdekken we:
- Het is belangrijk om je grenzen te ervaren en te herkennen in je lijf. Bijvoorbeeld: dichtbij je grenzen voel je druk op je hoofd of een snellere ademhaling. Het voelen van de grenzen is bij iedereen anders. Maar als je je grens kent, voel je het ook als je die nadert óf als je er toch overheen gaat. Bij nadering van de grens kun je je grens bewaken. En als je er door omstandigheden toch overheen gaat (of moet gaan), weet je dat je daarna (extra) rust moet nemen. Want de golfbeweging van inspanning en rust is belangrijk.
- Leven in het hier-en-nu: goed aarden, wat merk je nú op in jezelf en om je heen. Even weg van dat drukke hoofd. En wat kan vandaag wel/niet, morgen kan het weer anders zijn.
- In de gesprekken richten we ons op “Wat als post-covid nou chronisch blijkt te zijn?”. Daardoor kun je aan de slag met acceptatie van je ziekte, kijken naar wat wél kan en daarvan genieten. Dankbaar zijn voor de kleine geluksmomentjes, zoals de vogels in de tuin en de zon op je gezicht. En ook praten we over je eigenwaarde: doordat je ziek bent, word je geen andere persoon. Je kunt alleen niet meer alles. Maar je bent nog evenveel waard als persoon.
- Het uit de weg gaan van emoties kost energie, net als een bal die je onder water moet houden. Hoe harder je drukt, hoe harder de bal omhoog wil schieten. We geven daarom juist aandacht aan emoties en gevoelens. Door ze te zien en te voelen, gaat de lading eraf.
- En natuurlijk raak ik mijn cliënte affectief aan, een belangrijk onderdeel van de haptotherapie. De aanraking is er nu niet gericht op de ander tevoorschijn te laten komen, maar om rust te brengen. Ik raak langzaam met mijn handen bewegend het hele lijf aan: de benen, rug, schouders. Door deze langzame beweging kan mijn cliënte eindelijk weer ontspannen en tot rust komen. Het zenuwstelsel kalmeert.
Oeps, over de grens…
“Al doende leert men”, en dat merken we! Tijdens een sessie nemen we samen een aantal kleine oefeningen door waarmee je kunt reguleren, in dit geval terug naar rust en een gekalmeerd zenuwstelsel. Maar een diepe ademhaling blijkt teveel, en het kost mijn cliënte even tijd om weer op adem te komen. En dan zoeken we weer verder naar wat wél werkt, bijv. een zwaartekussen op de benen om te aarden, herinneringen die je blij maken.
En hoe gaat het nu?
We zijn een aantal sessies verder. En de overprikkeling van het centrale zenuwstelsel lijkt grotendeels weg, mijn cliënte kan zelf naar de “ruststand”. De lichamelijke klachten zijn er nog wel. Maar ze kan nu kijken naar wat wél kan, of hoe het wel kan. Mijn cliënte staat anders in het leven, ook al kost die andere manier van leven nu nog tijd om in te slijten. Maar ze zit weer rechtop, kijkt helder uit haar ogen en kan weer genieten!
Meer info
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/luchtwegvirussen-zoals-griep-en-corona/post-covid
- https://www.postcovidnl.nl/informatie/verstoord-autonoom-zenuwstelsel
- https://www.postcovidnl.nl/informatie/pem
- https://ecraid.eu/reclaim
- https://haptotherapiebaron.nl/
(geschreven met toestemming van mijn cliënte)